TOP

Transfobie in Europa

Transfobie in Europa

In januari 2017 is een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer. De voorgestelde wet maakt expliciet dat discriminatie op grond van genderidentiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken verboden is. Volgens indiener Vera Bergkamp (D66) worden transgender, intersekse en non-binaire personen geconfronteerd met onbegrip en discriminatie, wat zich bijvoorbeeld uit door de hoge werkloosheidspercentages bij deze groepen.

transfobie in Europa —

Nederland loopt nu (nog) achter op de Scandinavische landen, Tsjechië en Estland wat betreft deze discriminatie bescherming. Een ander belangrijk punt waarop Scandinavië het voortouw neemt, is in het volgen van de Wereld Gezondheids Organisatie – beheerder van de DSM. Zweden en Denemarken hebben begin 2017 ‘genderdysforie’ van de lijst met mentale aandoeningen geschrapt. In Nederland moeten transgenders nog officieel de diagnose ‘genderdysforie’ krijgen, voordat ze het volledige medische transitieproces mogen doorlopen.

De positie van Nederland als voorloper sinds de opening van de eerste transgenderkliniek ter wereld in 1975, is tanende.

De positie van Nederland als voorloper sinds de opening van de eerste transgenderkliniek ter wereld in 1975, is dus tanende. Ons land wordt toch nog steeds als transvriendelijk beschouwd. In andere delen van Europa krijgen transgender personen beperkingen opgelegd die wij in Nederland als onmenselijk zouden bestempelen. Het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens moet door alle landen die lid zijn van de Raad van Europa geëerbiedigd worden. Ondanks de handhaving hiervan door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, houdt de transfobie lang stand. De irrationele angst voor en afkeer van transgenders – die zich kan uiten in discriminatie, pesterijen, sociale uitsluiting, intimidatie, agressie, fysiek geweld, ernstige mishandeling en in het meest ernstige geval moord – worden zelfs nog aangewakkerd. Hoe en waarom? Ik zoom hier in op een aantal landen aan de hand van onderzoeksgegevens van Transgender Europe (TGEU).

De irrationele angst voor en afkeer van transgenders – die zich kan uiten in discriminatie, pesterijen, sociale uitsluiting, intimidatie, agressie, fysiek geweld, ernstige mishandeling en in het meest ernstige geval moord – worden aangewakkerd.

Armenie en Georgië

In Armenië en buurland Georgië wordt transseksualiteit gezien als een aangeboren ziekte. Transgenders worden vaak gelinkt aan afwijkend gedrag en ‘zondes’, zoals prostitutie en kindermisbruik. Hierdoor worden ze ervaren als een probleem en bedreiging voor de maatschappij. In Armenië heerst de gedachte dat voornamelijk homoseksuelen en transseksuelen de hoofdveroorzakers zijn van aids/hiv en soa’s. In Georgië is een negatieve stereotypering van transgender personen (met name transvrouwen) door de media vrij gebruikelijk. Ze staan maatschappelijk gezien zeer zwak en ervaren onrecht bij instanties, zoals de politie.

Transfobie in Europa - Orthodoxe kerk in Smolensk, Rusland (foto Anastasya Romanova)

(Europees) Rusland

In Rusland worden transgenders structureel geconfronteerd met discriminatie en geweld door overheidsinstellingen en vanuit de samenleving zelf. In 2013 werd hier het wettelijk verbod op ‘propaganda van homoseksualiteit onder minderjarigen’ geïntroduceerd dat ook betrekking heeft op ‘propaganda van het transgenderisme’.

Alles wat verband houdt met de educatie van minderjarigen over de problematiek rond seksuele geaardheid en genderidentiteit, wordt gezien als propaganda.

Deze wet beschouwt alles wat verband houdt met de educatie van minderjarigen over de problematiek rond seksuele geaardheid en genderidentiteit, als propaganda. Als gevolg hiervan wordt jongeren de toegang tot betrouwbare informatie over genderidentiteit en seksuele geaardheid geblokkeerd. In de autonome provincie Tsjetsjenië, is vervolging van homoseksuele personen gaande. De media spreekt van ‘strafkampen’ en de regering moedigt families aan hun eigen homoseksuele zonen te doden. Religie vormt de voedingsbodem voor deze excessen: homokinderen worden in religieuze kringen gezien als een schande voor de familie.

Italië en Turkije

Wat betreft gelijke rechten voor LHBT+-ers loopt Italië ver achter op de rest van de EU. Ter indicatie: adoptie en ivf zijn verboden voor homoseksuele paren en TGEU’s Trans Murder Monitoring Project registreerde maar liefst 34 vermoorde transgender personen in 2016.

Transfobie in Europa, het Vaticaan , Vaticaanstad, Rome Italie

Turkije is Europees koploper wat betreft het aantal geregistreerde moorden op transgenders. TGEU telde 44 moorden in 2016. De meerderheid bestond uit vrouwelijke sekswerkers. Transgender prostituees werken in zeer riskante omstandigheden.

Turkije is Europees koploper wat betreft het aantal geregistreerde moorden op transgenders.

De regelgeving drijft sekswerkers de straat op, de buitengebieden in waar zij als vogelvrij verklaarden gemakkelijk blootstaan aan geweld. In Turkije worden transgender personen, in het bijzonder transvrouwen, door de media afgeschilderd als negatieve rolmodellen, drugsgebruikers, prostituees en criminelen. Sociale uitsluiting is hun lot. Een uitzondering is de bekendste Turkse transvrouw: zangeres Bülent Ersoy. Al decennia lang populair en geëxploiteerd door de Turkse entertainment industrie. Deze vorm van tolerantie duidt op hypocrisie in de samenleving.

Servië

Om de ambivalente situatie van transgender personen in Servië te begrijpen, moet men weten dat de meerderheid van de bevolking Servisch-Orthodox is. Kerkelijke normen en waarden drukken een grote stempel op het dagelijks leven. Transmannen en -vrouwen worden na hun geslachtsoperatie wel geaccepteerd als lid van de kerk, op de voorwaarde dat hun geaardheid heteroseksueel is. Transseksuelen kunnen officieel trouwen voor de Orthodoxe kerk maar alleen als zij beschikken over medische documenten van hun geslachtsoperatie en een gewijzigd paspoort.

Toekomst

In april 2017 heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens geconstateerd dat de sterilisatie-eis voor het wettelijke erkenningscertificaat, transgender personen en hun rechten schendt. Julia Ehrt, directeur van TGEU, sprak de woorden ‘Vandaag is een overwinning voor transmensen en hun mensenrechten in Europa. Deze beslissing beëindigt het donkere hoofdstuk van de sterilisaties in Europa. In de 22 landen waar de sterilisatie nu nog verplicht wordt, moet snel een einde komen aan deze praktijken. We kijken uit naar het ondersteunen van deze en andere landen in de hervorming van hun nationale wetgeving. ’

Veel Oost-Europese landen zijn geen lid van de EU. Juist in deze landen vindt veel onrecht plaats op het gebied van vrijheid, geslachtserkenning, sociale en maatschappelijke opvang. Deze landen hebben eeuwenlang te maken gehad met dictatoriale invloeden en maatschappelijke vooroordelen, die streng religieus bestempeld zijn. De meeste van deze landen zijn wel lid van de Raad van Europa en dus verplicht om gehoor te geven aan de besluiten van het EHRM ((Europees Hof voor de Rechten van de Mens). Dat is een klein lichtpuntje. Het zal nog wel een tijd duren voordat de transfobie uit Europa verdwenen is. Ik heet dan ook alle LHBT+-ers van harte welkom in ons relatief veilige kleine kikkerlandje…