4 Trans mannen over zwangerschap
transman en zwangerschap — Fotografie Jasmine de Vries
Zeg ‘zwangere trans man’ en veel mensen van boven de dertig zullen denken aan Thomas Beatie, de Amerikaan die in 2007 in de publiciteit kwam met zijn zwangerschap en de wereld op zijn kop zette. Na hem, maar ook voor hem, zijn veel meer transmannen zwanger geworden en toch rust er nog steeds een taboe op. Want hoe kan iemand volhouden dat hij een man is en tegelijk zoiets ‘supervrouwelijks’ doen als zwanger worden? Of zelfs maar de wens hebben om zwanger te worden?
Twintig jaar geleden, toen ik nog als heterovrouw door het leven ging, was ik zwanger van mijn oudste dochter. Als ik de zwangerschap had kunnen overlaten aan mijn toenmalige man, had ik dat zeker gedaan. Tegen beter weten in vroeg ik hem: ‘Kun jij de zwangerschap niet doen? En dan parttime gaan werken?’ Eenmaal zwanger, droeg ik zo lang mogelijk gewone kleding. Toen dat niet meer over mijn buik heen kon, ben ik op de herenafdeling gaan shoppen, want positiekleding was echt geen optie. Mijn haar liet ik kort knippen. Ik had geen idee waar ik mee bezig was, wist alleen dat een zwangerschap veel te vrouwelijk was voor mij.
Jeff (26), Michael (28) en Ryan (26) weten dat ze man zijn, en willen (toch) zwanger worden. Jesse (36) is vijf jaar geleden bevallen van een dochter en pas daarna in transitie gegaan. Ze praten open over hun afwegingen, hun visie en hun verwachtingen.
Waarom wil je zwanger worden?
Jesse: ‘Ik heb altijd geweten dat ik een jongen was, en mijn vrouw met wie ik al zestien jaar samen ben, weet het ook vanaf het begin van onze relatie. Mijn transitie schoof ik steeds op de lange baan, want we gingen trouwen, een huis kopen, kindjes krijgen. Na twee kinderen wilden we er nog één, maar mijn vrouw wilde niet meer zwanger worden. Toen hebben we besloten dat ik de zwangerschap op me zou nemen. Het duurde twee jaar voordat ik zwanger werd. De inseminaties vond ik erger dan de zwangerschap. Ik ben zo’n twaalf keer geïnsemineerd, dat was zwaar.’
Michael: ‘Ik had en heb een kinderwens. Bij het genderteam van het UMCG was dat bespreekbaar. Voor mij is zelf zwanger worden plan B, voor als ik kinderen wil in een relatie met een man. Om alle opties open te houden, wilde ik eitjes laten invriezen. Vier weken voordat ik een afspraak hierover had in het UMCG, kreeg ik groen licht voor mijn transitietraject en een recept voor de testosteron. De psychologe zei dat ze me 50% kans gaf dat ik zou wachten met de testo tot na dat gesprek. Ze had blijkbaar verwacht dat ik gelijk aan de mannelijke hormonen zou willen, maar ik heb keurig gewacht. Uiteindelijk heeft het invriestraject een jaar geduurd, en had ik dus al een jaar groen licht voordat ik daadwerkelijk met de testo kon beginnen.’
Ryan: ‘Voor mij is het plan A. Als kind wilde ik later geen kinderen, want ik wilde geen moeder zijn. Ik zag mezelf niet met een man en kinderen. Tijdens mijn transitie had ik haast om zo snel mogelijk man te worden, en wilde ik mijn reproductieorganen er zo snel mogelijk uit laten halen. Maar opeens dacht ik: ‘Wacht eens even, hoe graag wil dat echt? Ik ben nu man, ik begrijp mezelf beter, doe ik er wel goed aan om zo’n radicale stap te zetten?’ Ik ben op internet gaan zoeken naar informatie, en keek veel naar YouTube-kanalen van transmannen in het buitenland. Ik kwam erachter dat je ook als transman zwanger kunt zijn. Ik wil graag een biologisch eigen kind, en zelf dragen lijkt me mooi. Mijn omgeving ziet zwangerschap als iets vrouwelijks, maar voor mij hoort zwangerschap bij een bepaald lichaam. Ik wil graag zelf zwanger worden, ook als ik een relatie met een cisvrouw heb.’
Jeff: ‘Mijn hele leven heb ik al een kinderwens. Als kind zag ik mezelf later als moeder, gewoon omdat ik niet beter wist. Maar bij het vadertje en moedertje spelen, was ik altijd de vader. Het stond mij lange tijd tegen zelf zwanger te worden. Van de gedachte alleen al werd ik dysforisch. Na een gesprek met een gynaecoloog van het genderteam van het Amsterdam UMC, ben ik er anders over gaan denken. Hij zei dat medisch gezien zelf zwanger worden de makkelijkste manier is om kinderen te krijgen. Ik heb er veel over nagedacht en met anderen over gepraat. Na een tijdje zag ik zwangerschap niet meer als iets heel vrouwelijks, maar als iets lichamelijks. Met die gedachte ben ik teruggegaan naar het gevoel van mijn kinderwens. Het is een zegen dat ik als man zwanger kan worden, cismannen kunnen dat niet.’
Hoe reageert je omgeving?
Jeff: `De reacties van mensen met wie ik erover sprak, waren positief. Alleen mijn moeder maakte zich zorgen, omdat ik gezondheidsproblemen heb. Daarbij vraagt ze zich af, of ik het wel aankan om een kind te hebben. Dat vraag ik me ook af. Ik ben in ieder geval nog lang niet klaar om kinderen te krijgen. De ideale leeftijd zou voor mij halverwege de dertig liggen, denk ik, dus over een jaar of tien. Angsten voor reacties op een eventuele zwangerschap heb ik niet. Ik ben heel open naar iedereen over mijn transgender-zijn. Ik vind het leuk als mensen er vragen over stellen. Die openheid zou ik tijdens een zwangerschap ook hebben.’
Ryan: ‘Op Facebookgroepen voor transmannen snappen ze absoluut niets van mijn zwangerschapswens. Ik ben ook gestopt met het daar te vertellen. De reacties zijn een mengeling van oprechte verbazing en veroordeling. Zeker in groepen die nogal binair en masculien zijn, wordt er veroordelend gereageerd. In de buitenwereld zijn de reacties positiever. Mensen zijn wel verbaasd als ik vertel dat ik – als transman – bi ben en een zwangerschapswens heb, maar ik bevind mij zo ver buiten de hokjes dat ze vaak niet eens meer negatief kunnen reageren. Dat is altijd wel leuk om te merken. Mijn ouders hebben problemen met het transstuk, en daardoor ook met het feit dat ik een kind wil krijgen. Maar ik zie hoe gek ze zijn op het kind van mijn zus, dus als het kindje er eenmaal is, zal het wel goed komen.
Michael: ‘Ja, hoor, dat werkt bij ouders. Mijn moeder wil heel graag kleinkinderen. Toen ik jaren geleden vertelde dat ik op vrouwen viel, was één van de eerste dingen die ze vroeg, of ze dan wel kleinkinderen zou krijgen. En toen ik later vertelde dat ik transgender ben, vroeg ze het weer. Op dat punt kon ik haar geruststellen! Mijn vrienden praten er heel open met mij over, vinden het prima. Ze vinden het ‘t belangrijkste dat ik gelukkig ben; ze maken alleen grappen over poepluiers. Maar dat ga ik ook wel redden.’
Jesse: ‘Toen ik zwanger werd, wist alleen mijn vrouw dat ik een man was/ben. De omgeving reageerde enthousiast op mijn zwangerschap, zagen me als een zwangere vrouw. Na mijn zwangerschap, was het tijd om in transitie te gaan. Mijn ouders en mijn zus accepteerden dat niet, en met hen heb ik nu geen contact meer. Het is alsof er duizend kilo van me af is gevallen. Ze hadden altijd commentaar: mijn kleding was niet goed, de opvoeding niet, en ze vonden dat ik lui was omdat ik thuisbleef om voor de kindjes te zorgen, terwijl mijn vrouw kostwinnaar was. Nu ik geen contact meer met ze heb, is er ruimte gekomen om vrienden te maken. Ik had nooit vrienden en nu wel, dat is zo’n meerwaarde in mijn leven.
De kinderen noemden me altijd ‘mama’, na mijn transitie is dat ‘papa’ geworden. Mijn vrouw is, net als ik, verpleegkundige, en zij zette bij mij de eerste spuit met testosteron, terwijl de kinderen ernaar keken. De volgende ochtend kwamen ze meteen vanuit bed naar me toegerend, om te zien of ik al een man was. Ze zouden pas vanaf de jaarwisseling, als ik drie maanden bezig was, ‘papa’ gaan zeggen, maar voor de jongste duurde dat te lang. Ze hebben op school nooit gezegd: ‘Mijn mama wordt mijn papa’, maar vertelden over de veranderingen die ze bij me zagen, en dat ze dat oké vonden. Het dalen van mijn stem, bleek een belangrijke voorwaarde te zijn om ‘papa’ te gaan zeggen.‘
Hoe ga je je zwangerschap doorkomen?
Jeff: ‘Zoals ik al zei, ben ik heel open, en tijdens mijn zwangerschap wil ik ook open zijn. Veel vertellen, veel uitleggen. Ik denk dat ik op die manier het beste de situatie kan hanteren, ook bijvoorbeeld in het contact met een verloskundige. De kans is groot dat ik vooral als een zwangere man wordt gezien en niet als Jeff, en dat de reacties zijn: ‘Je bent een transman en je bent zwanger, interessant!’, in plaats van: ‘Je bent zwanger, gefeliciteerd!’.
Maar dat neem ik dan maar op de koop toe. Ik vind mezelf heel vrouwelijk, ben een vrouwelijke man, en vind het wat dat betreft niet zo erg om in zo’n vrouwenwereldje te zijn. Als homo ben ik een beetje één van de vrouwen, zonder een vrouw te zijn. De laatste tijd accepteer ik meer dat ik ben zoals ik ben, en daardoor is mijn dysforie minder geworden. Ik ben mezelf gaan zien als man maar dan één die anders is dan de meeste andere mannen. Die mindset heb ik nodig om ermee om te kunnen gaan. Ik moet mezelf niet vergelijken met een cisman.
Waar ik bij een zwangerschap wel bang voor ben, is de hormoonwisseling. Van de eerste maanden testosterongebruik had ik mentaal veel last. Om zwanger te worden, moet ik stoppen met de testo en dan krijgen de oestrogenen de overhand. Aangezien ik niet zo stabiel ben met mijn hormoonbalans, zie ik daar wel tegenop. Ik ben bang dat ik er meer dysforie door krijg, en dat ik deze door de vrouwelijke hormonen heftiger beleef. Daar zou ik meer informatie over willen. Ik denk dat ik die het beste kan vragen aan transjongens die zwanger zijn geweest.
De bevalling, daar zie ik ook tegenop. Ik hoop niet dat een keizersnee nodig is; ik heb al een keer een buikoperatie gehad voor mijn darmen, en weet niet of een keizersnee nu nog mogelijk is.’
Michael: ‘Als ik zwanger word, blijf ik niet in mijn huidige woonplaats. Daar wordt me iets te veel gepraat. Misschien ga ik tijdelijk in een stad wonen, en kom ik daarna terug met een kind. Als ze daarover praten, vind ik dat minder erg dan over mijn zwangerschap. Mijn moeder zei dat ik ook een jaartje naar een ander land zou kunnen gaan, om daar de zwangerschap te voldragen. Ik ben schrijver, en zou in die tijd dan kunnen schrijven. Of ik het echt wil, weet ik niet. Het kan lang duren voordat ik zwanger word, en als transman zwanger zijn in het buitenland, vind ik misschien niet zo fijn.’
Ryan: ‘Ik ben er nu meer open over dat ik transman ben. Ik ben vrijwilliger bij het COC en zit er ook in het bestuur. Op mijn stage weten de meeste mensen echter niet dat ik trans ben. Aan de ene kant bevalt dat, want ze zien me puur als man. Maar aan de andere kant betekent het dat ik daar niet in een gesprek kan zeggen, dat ik zwanger wil worden. Dat soort dingen wil ik eigenlijk wel kunnen vertellen dus ik denk niet dat het bij mij past om stealth (volledig leven volgens mijn genderidentiteit en niet zichtbaar zijn als trans)te gaan leven.
Van andere mannen hoor ik, dat als zij een baard dragen wanneer ze zwanger zijn, mensen niet op het idee komen dat er een kind in hun buik zit. Ze gaan ervan uit dat het een bierbuik is. Ik drink geen bier, maar als mensen zes maanden lang denken dat ik een bierbuik heb, dan vind ik dat prima. Over kleding heb ik ook nagedacht. Ik ben half Hindoestaans en Hindoestaanse mannen dragen kurta’s, mannenjurken. Dat vind ik zeker een optie voor tijdens mijn zwangerschap. Ik heb er net een aantal besteld om te kijken of ik ze nu ook wil dragen. Speciale zwangerschapskleding voor mannen, zou ik ook graag willen. Ik ben zelf helemaal niet handig met de naaimachine, maar ik wil er studenten van een mode-opleiding voor benaderen. Die moeten immers altijd een studieproject doen voor een bepaalde doelgroep en dit lijkt mij een mooi project.
Ik heb veel nagedacht over zwangerschap en bevallen. Een kind in mijn buik vind ik prima. Maar ik ben blij dat ik geen borsten meer heb, want ik zou niet willen dat die gingen groeien. Zwanger zijn zie ik niet als vrouwelijk, maar zo’n hele setting rond een natuurlijke bevalling… Nee, dat zie ik me niet doen. Laatst realiseerde ik mij dat mijn moeder en mijn zus allebei een keizersnee hebben gehad, dus in onze familie is dat heel normaal. Dat zie ik dan ook als een reële optie’.
Jesse: ‘Ik heb van de zwangerschap genoten, maar was wel met zes maanden al erg zwaar. Ik vond het bijzonder om de baby te voelen bewegen. Van mijn genderdysforie had ik niet veel last, kon het alleen niet verdragen als mensen mijn buik wilden aanraken. Mijn baarmoeder heeft emotionele waarde voor mij. Als het niet nodig is om ‘m weg te laten halen dan wil ik ‘m houden.
Ik ben blij dat ik de ervaring van een zwangerschap heb. Nu ik als man leef, zou ik niet meer zwanger willen worden. Ik heb er trouwens geen problemen mee, als mensen foto’s zien waarop ik zwanger ben. Dat ik nu man ben, betekent niet dat ik mijn hele verleden ontken. Ik ben als vrouw getrouwd, en heb als vrouw kinderen gekregen, die herinneringen wil ik niet kwijt.’
Wat ga je je kinderen vertellen?
Jesse: ‘Mijn kinderen hebben mijn transitie meegemaakt, ze weten hoe het zit.’
Michael: ‘Mijn leven is nog niet zo uitgekristalliseerd. Wil ik stealth leven of niet? Ik weet het nog niet. Met kinderen vind ik dat geen goed idee, want dan zouden ze door mijn krampachtigheid heel preuts worden. Ik zou dan namelijk nooit met ze kunnen douchen, ze zouden me nooit bloot mogen zien, en dat nemen ze dan over.’
Ryan: ‘Tegen mijn kinderen wil ik vanaf dag één openheid bieden, het gesprek open houden en uitleggen: “De meeste kinderen komen uit de buik van een mama, en sommige kinderen uit de buik van hun papa.” Ze mogen weten van mijn transitie, en dat het belangrijk is om jezelf te zijn. Daar worden ze ook sterker van, denk ik. In het begin zullen ze er weinig van begrijpen, maar dat komt vanzelf. Ik vind het een mooie educatie.’
Wat wil je andere transmannen meegeven?
Michael: ‘Praat over je kinderwens met het genderteam. En zoek goede informatie, want veel mensen, ook sommige artsen bij het genderteam, zeggen maar wat. Als je daar op afgaat, heb je kans dat je de verkeerde keuze maakt.’
Ryan: ‘Laat je niet leiden door het beeld dat zwangerschap alleen iets voor vrouwen is. Kijk naar wat jij wilt. Wat zwangerschap betekent voor jou.’
Jesse: ‘Doe het alleen als je er 100% achterstaat, want het is een ferme verandering, en tijdens de zwangerschap is het duidelijk dat je ‘vrouw’ bent. Dus denk er goed over na, want het is emotioneel zwaar, en mentaal ook. Maar als je zeker weet dat je het wilt: je hebt het lichaam ervoor, dus benut het. Er is geen cisman die weet hoe het voelt om zwanger te zijn. Het is een voordeel dat wij dat wel kunnen ervaren.’
Lees ook het artikel Vruchtbaarheidskeuzes voor transmannen, een interview met gynaecoloog Norah van Mello (Amsterdam UMC genderpoli)