4 Vragen aan trans politici
Door Jans Schaper
De Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart pakten goed uit voor D66. Met de flinke groei van het aantal zetels wordt Lisa van Ginneken het eerste transgender kamerlid in de Nederlandse geschiedenis. In de aanloop naar de verkiezingen hebben we Lisa, Corine van Dun en Emma Laurijssens gevraagd naar hun politieke ambities en de invloed van hun trans zijn op hun politieke bewustwording.
# 22 Lisa van Ginneken Voorzitter Transvisie, lid van de Raad van Advies van het College van de Rechten van de Mens, en coach
# 65 Emma Laurijssens van Engelshoven Beheerder van het grootste Nederlandstalige online transgender forum T Nederland, daarnaast een achtergrond in de IT
# 71 Corine van Dun Oud voorzitter Transgender Netwerk Nederland, oud-journalist en huidig gemeenteraadslid Utrecht
Waarom is representatie belangrijk?
Lisa: Als transgender mensen in de kamer komen, geeft dat hoop aan transgender mensen in Nederlanden toont het dat we volledig mee kunnen doen aan de samenleving. Het is voor alle groepen die niet volledig meedraaien in de samenleving belangrijk om vertegenwoordigd te zijn, dat perspectief is belangrijk als er over beleid wordt gediscussieerd. En we laten hiermee zien aan niet-transgender mensen dat we meer zijn dan het spannende verhaal.
Emma: Het is belangrijk dat kan worden gezien dat transgender mensen meer dan alleen maar transgender zijn. Om te laten zien dat je heel goed bent in andere dingen, en over meer dingen kan praten dan alleenmaar transzorg. Het is voor transgender mensen die zich afgeschreven voelen ook belangrijk een voorbeeld te hebben.
Hadden jullie voorbeelden?
Lisa: Internationaal zie je trans mensen op belangrijke politieke posities terechtkomen, maar in Nederland blijft het op landelijk niveau stil. Dat past niet bij een land dat zich ooit progressief noemde. In de samenleving is er heel veel onverdraagzaamheid. Het is belangrijk dat iedereen kan meedoen. Dat is voor mij een reden om de politiek in te gaan.
Emma: Voorbeelden heb ik altijd gemist, ook met uit de kast komen. Mijn transgender zijn is voor mij een rem geweest, ik had veel eerder maatschappelijk actief kunnen worden als ik voorbeelden had gehad.
Welke invloed heeft jullie transgender achtergrond in jullie politieke bewustwording?
Lisa: Mijn transitie heeft wel een rol gespeeld in het politiek wakker worden. Voor mijn transitie ging ik door het leven als witte hoogopgeleide man. Die rol heb ik door mijn transitie ingeleverd. Toen ik merkte dat ik werd nageroepen, en me bedreigd voelde, werd het concept van privileges hebben iets heel reëels. Ook door meer te weten te komen over de statistieken, meer geweld, armoede, eenzaamheid, suïcide etc. begon ik meer verontwaardigdheid te voelen.
Corine: Ik kijk nu anders naar onderwerpen dan voor mijn transitie. Ik zie sociale problemen net op een andere manier, misschien ook menselijker.
Emma: Ik had bij sommige onderwerpen het idee dat het maatschappelijk gezien niet meer speelde, of af was. Toen mijn rol veranderde, bleken die onderwerpen nog steeds te spelen.
Wat willen jullie bereiken op politiek gebied?
Lisa: De verplichte psychische toets voorafgaand aan een medisch traject zou moeten worden afgeschaft. Psychologen zijn waardevol als begeleider en ondersteuner, maar niet als examinator. We moeten af van het idee dat je constant moet bewijzen dat je trans bent. Het komt op heel veel terreinen terug, ook voor bijvoorbeeld vluchtelingen tijdens hun asielprocedure.
Emma: Depathologisering (het loskoppelen van een ziektebeeld) moet op een doordachte manier gebeuren. Er moet worden opgepast dat het medisch traject niet meer vergoed wordt als het niet meer als aandoening wordt gezien. Verder zouden persoonsgegevens alleen maar mogen worden geregistreerd als ze nut hebben, het zou bijvoorbeeld voldoende kunnen zijn om dat te benaderen vanuit de privacy wetgeving.
Corine: De geslachtsregistratie zou veranderd moeten worden. Nu moet iemand naar de rechter om een X te krijgen in hun paspoort, maar dat zou zou makkelijker moeten gaan.
Lisa: Verder moet er meer zorg komen. Streekziekenhuizen en huisartsen kunnen meer taken uitvoeren, en daarvoor moeten ze meer bevoegdheden krijgen. Verder moet discriminatie worden tegengegaan. De aangiftebereidheid is vrij laag omdat de politie niet de sensitiviteit heeft om goed met zaken om te gaan. Agenten moeten beter worden opgeleid.
Emma: En het moet duidelijk zijn dat er echt iets mee gedaan wordt. Ambtenaren moeten meer bekend worden met het onderwerp, en die bekendheid moet met wetgeving voor elkaar worden gekregen.
Lisa: En er moet een wettelijke transitieverlofregeling komen.
Corine: In mijn tijd bij TNN heb ik dat op de kaart gezet.
Lisa: Zo zie je maar hoe lang er aan sommige dingen moet worden gewerkt voordat je het kan verzilveren. De behoeften van transgender mensen zijn behoorlijk in beeld in de tweede kamer. Nu is het van belang om door te pakken. Er zijn goede bondgenoten in de Kamer, maar er zijn ook partijen die er minder oog voor hebben. Wat mij opvalt, is dat transgender thema’s nu veel aandacht hebben. Ik zou heel graag willen dat transgender-zijn geen politiek thema was want het laat ook een permanente kwestbaarheid zien. Nadat Biden aantrad was een van zijn eerste besluiten het terugdraaien van het verbod op transgender mensen in de Amerikaanse strijdkrachten. Dat toont ook aan dat de bewegingsruimte die je als trans persoon hebt een poltiek instrument is, en dat zou het niet moeten zijn. Ontwikkelingen in bijvoorbeeld Polen tonen aan dat transgender rechten continue bevochten moeten worden.
Emma: Transgender rechten worden wereldwijd met voeten getreden, er valt nog heel veel werk te verzetten in binnen- en buitenland.
Lisa: Je loopt het risico dat je als trans persoon je steeds moet verontschuldigen voor wie je bent. Met mijn kandidatuur maak ik het zichtbaar. Ik ben transgender en dat telt. Dat doe ik bewust om het idee te doorbreken dat transgender mensen alleen maar transgender zijn. Ik zei ook tijdens de selectieronde: het is een unieke eigenschap die m’n concurrenten niet van me over zullen nemen.
Corine: In de gemeenteraadscampagne was ik open over mijn trans-zijn. Mijn genderidentiteit heeft het me vaak moeilijk gemaakt maar soms laat ik het trans-zijn in mijn voordeel werken door mij er op een positieve manier mee te onderscheiden.