Mijn kinderen zijn trans

Fotografie Joyce Cuunders

In gesprek met ‘Mama Barb’, moeder van twee transgender kinderen en eigenares van een webshop voor lhbtiq+- personen.

Toen ik uit de kast kwam als non-binair transgender ging er een wereld voor me open. Vooral online dook ik de trans community in, en ging ik op zoek naar anderen zoals ik. Het was geweldig om zoveel herkenning en erkenning te vinden. Ik was benieuwd naar hoe andere trans personen hun coming out hadden ervaren, en naar de reacties van hun ouders, broers, zussen en vrienden. Mijn ouders bijvoorbeeld vonden het geen big deal, wat ik bijna jammer vond omdat het voor mijzelf wel een enorme openbaring was. Anderen reageerden verrast en weer anderen afwijzend.

In mijn online verkenningstocht naar de ervaringen van non-binaire en binaire transgender personen, kwam ik Barbara tegen, een moeder van twee transgender kinderen die na de coming out van haar kinderen een webshop begon: MumBarb. Daar verkoopt ze producten voor transgender personen, want: ‘Ik wil niet alleen mentaal steun bieden, maar ook op een praktische manier’. Ik was nieuwsgierig naar haar ervaring met de transitie van haar kinderen en Barbara vertelt er graag over, dus we maakten een afspraak voor een gesprek.

Een vrolijke vrouw met blonde haren en een brede glimlach doet de deur open en verwelkomt mij hartelijk. Het is Barbara. Ze woont met haar vier kinderen en man in Huizen, op de hoek van de straat in een rijtjeshuis. Twee van haar kinderen zijn transgender: Tom van 11 (hij/hem) en David van 21 (zij/haar). Daarnaast heeft ze nog twee andere kinderen, Noa van 24 (zij/haar) en Ace van 18 (zij/hen. Ik krijg een kop thee en een regenboog-chocolaatje aangeboden en ik ga met Barbara aan tafel zitten.

Twee van je kinderen zijn transgender, sinds wanneer weet je dat?

Bij Tom wisten we het al snel. Vanaf het moment dat hij kon praten vroeg hij zich af waarom hij geen jongenslichaam had. Ik zag toen nog niet in dat het een issue was, tot ik zag dat hij er depressief van werd. Kleding uitkiezen in winkels was bijvoorbeeld echt een probleem: hij wilde jongenskleren aan maar was zich er ook van bewust dat mensen hem als een meisje zagen en van hem verwachtten dat hij zich als een meisje presenteerde en kleedde. Wij lieten hem zoveel mogelijk vrij in wat hij wilde dragen en waarmee hij wilde spelen, maar toch kreeg hij die sociale druk mee. Als mensen hem als een meisje aanspraken, dan reageerde hij vaak stug en zei dan tegen mij: “Dat is niet wie ik ben”. Toen hij voor een vakantie opmerkte dat het geslacht in zijn paspoort veranderd moest worden, dacht ik: dit is echt serieus. Als je op zo’n jonge leeftijd met dit soort zaken bezig bent en er zo verdrietig om bent, dan moeten we er iets mee. We zijn met hem in gesprek gegaan en hebben gezegd dat als hij wil veranderen, we ervoor zorgen dat dit kan. Vanaf dat moment zijn we op Toms verzoek een andere naam gaan gebruiken, hebben we andere kleren gekocht en zijn haar geknipt. We hebben het toen ook in overleg met Tom aan iedereen verteld van wie we vonden dat die het moesten weten.’

David, het andere transgender kind van Barbara is pas sinds twee jaar open over haar trans-zijn.

‘We hebben nooit iets gemerkt van haar transgender gevoelens, dus het was een verrassing toen zij ermee naar buiten kwam. David heeft net als Tom autisme, en ze vindt het moeilijk haar emoties te tonen. Ze was wel al aan het chatten met andere transgender personen die haar aanmoedigden het te vertellen. Dat Tom als jongen door het leven ging, hielp David bij het idee dat een transitie voor haar ook kon, maar pas na de coming out van Nikkie de Jager heeft ze de stoute schoenen aangetrokken en het ons verteld. Het kwam als donderslag bij heldere hemel. Het eerste wat ik dacht was: wat heb je hier lang mee rondgelopen! Ik ging twijfelen aan mezelf. Had ik wel genoeg gedaan om haar zich veilig te laten voelen? We hebben het daarover gehad en ze zei dat dat wel zo was, maar dat ze het alsnog moeilijk vond om het te vertellen. Daarom heeft ze het zo lang voor zichzelf gehouden.’

Hoe vind je het om ouder te zijn van twee transgender kinderen?

‘De transitie van Tom maakte mij blij en trots omdat het geweldig is om mijn kind zo te zien opbloeien. Ik kreeg veel reacties van andere ouders: “Moeten jullie dat wel doen, hij is nog zo jong”, maar daar trok ik me niks van aan. Hij was eindelijk gelukkig en dat is voor mij alles wat telt. Hij is zo verdrietig en zelfs depressief geweest, omdat hij niet was wie hij voelde te zijn. Nu is hij dat wel, en dat maakt mij ook gelukkig. Waar de transitie bij Tom heel natuurlijk ging, zo moeizaam gaat het helaas bij David. Het is ook moeilijk: ze zit gevangen in een mannenlijf. Twee meter lang, grote schoenmaat, zware stem. Ze kijkt in de spiegel en ziet een ‘aangeklede man’, dat is emotioneel en mentaal heel slopend. We proberen haar zoveel mogelijk te steunen. We hebben haar direct ingeschreven bij de genderpoli – de wachttijd is twee tot drie jaar – en houden bijvoorbeeld meidenavonden met het gezin. Ik, Noa en Ace hebben haar laten zien hoe ze haar haren kan doen en haar make-up mooi kan maken. Maar, ze heeft veel dysforie en dat vind ik heel lastig om te zien. Je wilt er zijn en iets doen, maar dat kan niet altijd.’

Hoe staat jouw man tegenover het onderwerp ‘trans’?

Mijn man staat er nuchter in, beschouwt het trans-zijn van onze kinderen niet als een belasting of groot probleem. Hij biedt support waar hij kan en denkt altijd oplossingsgericht. Hij is ondersteunend, begripvol. We zijn een goed team. Hij gaat ook altijd mee naar de afspraken bij de genderpoli. Met de jongeren die hier over de vloer komen, bemoeit hij zich verder niet zo, dat laat hij aan mij over. Maar hij vindt het prima dat het hier geregeld ‘open huis’ is en hij staat ook volledig achter het initiatief van de webshop.

Denk je dat ouders van transgender kinderen ook door een soort transitie gaan?

‘Zelf heb ik dat niet zo ervaren. Ik ben van mezelf heel ‘go with the flow’: als er een issue is, dan dealen we daarmee. Het was voor mij omschakelen en klaar. Ik lees wel eens op Facebookgroepen voor ouders van transgender kinderen, dat ouders het moeilijk vinden dat ze geen kleinkinderen meer krijgen, of dat het voelt alsof ze hun zoon of dochter kwijt zijn. Zo zie ik dat niet: kleinkinderen kan je nog steeds krijgen en je bent je kind niet kwijt: het is nog steeds je kind. Nadat Tom uit de kast was bijvoorbeeld, had ik júist mijn kind zoals die hoort te zijn. Ik heb wel ervaren dat er veel druk is van buitenaf. Mensen denken dat je een soort ‘algemeen goed’ bent zodra je kinderen hebt: iedereen mag zich er dan mee bemoeien. Sommige mensen vinden dat je jonge kinderen niet moet stimuleren of aanmoedigen wanneer ze aangeven dat ze transgender zijn, omdat ze te jong zijn om dat te ‘beslissen’. Maar een gevoel is in mijn ogen nooit stom of raar, het is de waarheid voor degene die het voelt. Dus ik kijk liever naar wat het gevoel is en hoe we daar samen mee om kunnen gaan. Dat gevoel kan misschien ook weer veranderen, maar hoe we er dan mee omgaan dat zien we op dat moment wel.’

Zouden ouders van transgender kinderen baat hebben bij begeleiding, denk je?

‘Ik denk dat het voor sommige ouders zeker goed is om begeleiding te krijgen. Zelf heb ik daar niet per se behoefte aan gehad, maar toch zit ik in Facebookgroepen met andere ouders van trans kinderen. Het is fijn om de verhalen en ervaringen van anderen te lezen. Het is me wel opgevallen dat bij organisaties zoals de genderpoli van het VUmc, nooit gevraagd wordt aan ouders hoe zij het proces van hun kind ervaren. De focus ligt op het kind en niet op de ouders of het gezin. Ik vind dat daar nog wel verandering in mag komen. Ik zie sowieso dat er nog veel te winnen valt als we het hebben over genderdysforie of transgender zijn en hoe we daar als maatschappij mee omgaan. De wachttijden zijn veel te lang, er is te weinig mogelijkheid tot zorg en hulp, er zijn weinig producten beschikbaar en er is heel weinig representatie in de media.’

Barbara startte in 2021 met het opzetten van een webshop met producten voor transgender personen. Ze hoopt eind van het jaar de online deuren te openen. De naam van de online winkel is Mum Barb Webshop.

‘Die naam is mij gegeven door de jongeren die regelmatig bij mij over de vloer komen. Ze noemen me ‘Mama Barb’. Het is altijd volle bak hier in huis. Er komen sowieso dagelijks lhbtiq+-vrienden van mijn kinderen over de vloer, soms maar een, soms vier, vijf of zes. Ze komen ook wel eens wanneer mijn kinderen niet thuis zijn, dan komen ze om te praten met mij. Sommigen vinden thuis niet de steun of het begrip van hun ouders die ze bij mij wel voelen. Sommige van hun ouders weten het en vinden het fijn dat hun kind met mij kan kletsen, sommige ouders weten het niet, of nog niet. Ze zitten met vragen of willen iets delen en hier voelen ze zich veilig. Mijn kinderen vinden het prettig dat hun vrienden zich hier zo thuis voelen. Ze zijn mijn ‘extra’ kinderen, en ik hun ‘Mama Barb’.’

Wat wil je met de webshop bereiken?

‘De mentale support vind ik heerlijk om te kunnen geven, maar praktisch moet er ook iets te doen zijn. Door de gesprekken die ik had met ‘mijn’ jongeren, zag ik in dat er nog heel veel mist. Zo ontstond het idee van de webshop. Ze vertelden me regelmatig dat ze een bepaald product graag wilden hebben, maar het in Nederland niet konden vinden. Dan bestelden ze zo’n product in het buitenland, maar het duurt lang voor het hier is en het kost veel geld. Dat moet anders, dacht ik. Het gaat om producten die deze kinderen hard nodig hebben. Net zoals ze moeten eten, moeten ze deze zaken hebben om zichzelf te kunnen zijn. En daar wil ik ze bij helpen dus heb ik een enquête op social media geplaatst om in kaart te brengen naar welke producten er zoal vraag is. Binnen drie dagen had ik al meer dan 140 reacties: blijkbaar is er een hoop behoefte aan deze spullen. Mensen zitten hierop te wachten.’

‘Ik ben vervolgens in gesprek gegaan met leveranciers en producenten, om te kijken hoe ik aan deze producten kan komen en hoe ik bepaalde nieuwe producten kan gaan ontwikkelen. De MTF-onderbroek is daar een voorbeeld van: zoiets is er nog niet in Nederland. Je kunt ze wel uit het buitenland bestellen, maar niet hier. Het is een onderbroek met een packer, die je ook de vorm van een vagina geeft. Uit de enquête bleek daar wel behoefte aan te zijn. Dus ben ik gaan kijken hoe ik dat kan aanbieden in de webshop. Ik heb twee samples laten vervaardigen en op Instagram gevraagd of er twee personen waren die deze broeken uit wilden testen. Binnen een half uur ontplofte mijn berichten-inbox. Ik heb de eerste twee die reageerden de onderbroeken opgestuurd en ze gevraagd om feedback. Ik kan namelijk zelf wel iets mooi vinden, maar als het in de praktijk niet fijn is voor de gebruiker, heeft nog niemand er iets aan. Ik wil het assortiment samen met de gebruikers perfectioneren en aanvullen. Dat staat ook op mijn website: laat het me weten als je iets wilt hebben, dan ga ik mijn best doen het in de webshop te krijgen.’

‘Ook al wil ik graag alles aanbieden waar behoefte aan is, ik ben een starter. Ik begin met een klein assortiment en breid dit stap voor stap uit. Om te beginnen zijn dat vooral binders, binder tape en tepelbescherming, MTF-onderbroeken en bh’s, packers en de pride en progress vlaggen. Ik hoop dit snel aan te vullen met bijvoorbeeld een goede STP (stand to pee) packer voor trans mannen, meerdere soorten en kleuren binders, make-up om je meer masculine te laten lijken. Ook wil ik meer producten voor trans vrouwen aanbieden, omdat er relatief minder te krijgen is voor trans vrouwen dan voor trans mannen. Naast de MTF-onderbroeken wil ik meer bh’s aan gaan bieden. Borstprotheses zijn vaak zwaar en siliconen scheurt makkelijk, daar wil ik dus iets voor ontwikkelen. Alle andere ideeën en wensen zijn meer dan welkom: vertel me waar je behoefte aan hebt en ik ga proberen het te regelen.’

‘Ik hoop echt dat het straks normaal is om te zeggen: “Zoek je dit of dat? Dan moet je bij Mama Barb zijn!” en dat transgender personen mijn webshop en social media bezoeken en zich veilig en thuis voelen. Dat we samen het aanbod van transgender producten in Nederland uitbreiden en toegankelijker maken.’