‘Het eerste jaar van onze relatie douchte ik met een T-shirt aan.’

Transgender en relatie — Transman Bappie (29) en cisvrouw Jamilla (26) zijn zeven jaar samen. Een dubbelinterview met een happy queerkoppel over hun relatie:

Wat is het geheim van jullie liefde?

Jamilla: Communiceren. Wij praten heel fijn met elkaar.

Bappie: Ja, lekker zoetsappig, maar voor mij geldt ook: goeie communicatie werkt.

Jamilla: Het klinkt ook wel zakelijk ofzo, want als je het hebt over liefde, denk je meer aan een bepaald gevoel.

Bappie: Ja, maar zo is het wel bij ons: het eerste wat we tegen elkaar zeiden toen onze relatie begon, was dat we altijd eerlijk en duidelijk moesten zijn. We hebben echt een soort regels opgesteld. De background story: we komen allebei uit een gebroken gezin, met moeders die niet goed aangaven wat ze wel en niet wilden. Perfecte voorbeelden van hoe het niet moet.

Wat trok je aan in Bappie?

Jamilla: Ik voelde me vanaf het begin heel erg op m’n gemak bij hem, omdat hij zo ongeremd en eerlijk is. Daarbij had ik niet het gevoel dat Bappie ergens op uit was. Alles was altijd gewoon chill en gezellig. We werden goede vrienden en dat groeide uit tot een relatie.

En waarom Jamilla?

Bappie: Met Jamilla voelde ik gelijk een klik. Ik kon en kan mezelf zijn bij haar: lekker dom doen, maar ook open en gevoelig zijn. Ik hoef me nergens voor te schamen. Jamille kan mij ook afremmen als ik te impulsief reageer. Er is eigenlijk niemand naar wie ik luister, behalve mijn moeder en Jamilla.

Toen jij Bappie leerde kennen, was hij al twee jaar in transitie, wat wist je daarvan?

Jamilla: Bappie was nog niet aan de hormonen toen ik hem leerde kennen, al had hij wel al drie haartjes op z’n kin. Ik twijfelde er meteen over of Bappie transgender zou zijn, maar ik vroeg er niet naar. Ik wacht altijd liever af wat de persoon er zelf over zegt.

Dat duurde niet lang. Het feit dat Bappie er zo makkelijk en open over was, maakte het trans-zijn een bijzaak. Daarnaast waren we zo druk met onze examens, een woning zoeken en financiën dat we gewoon geen tijd hadden om er mee bezig te zijn.

Hoe ervaar jij Bappie’s transitie?

Jamilla: Hij is hariger geworden! Dat was wel te verwachten met zijn Spaans-Surinaamse genen. Het is zo geleidelijk gegroeid, dat het mij niet eens echt opviel.

Niets persoonlijkers dan een transitie. In hoeverre is het ook iets van jullie samen?

Bappie: Voordat ik met de mannelijke hormonen begon, hadden we een open gesprek over wat hormonen met je kunnen doen, welke veranderingen er zouden gaan optreden. Ik wist dat Jamilla de nare ervaringen van haar vorige relatie nog aan het verwerken was en dat zij machomannen eng vond.

Ik vroeg haar bij welke mate van mannelijkheid die zich bij mij zou kunnen ontwikkelen, zij zich nog veilig zou voelen. Gelukkig heb ik die grens niet bereikt, of misschien is de grens bij Jamilla ondertussen wel opgeschoven.

De grootste stappen hebben we gezet toen we echt intiem werden. Sociaal ging het goed: Jamille’s vrienden waren relaxed, de familie bleek wel te wennen. Maar met fysiek intiem zijn moest ik even een drempel over. Ik was het niet gewend om zonder shirt rond te lopen. Het eerste jaar dat wij seks hadden, droeg ik altijd een T-shirt, ik douchte zelfs met een shirt aan.

Jamilla: Ik denk dat je dysforie minder is geworden sinds de hormonen.

Bappie: Zou kunnen. Ik kijk in ieder geval positief naar mijn hele transitie. Er is geen sad story. Ik ben niet in strijd met hoe het ‘hier beneden’ zit. Waarom zou ik mezelf haten voor iets waar ik niets aan kan doen? Fysiek heb ik al twee blokkades – aan mijn borstkas – waarom zou ik mezelf ook nog emotioneel en psychologisch gaan beperken? Al dat soort donkerheid draag je ook over op je relatie. Ik vind het heel belangrijk dat zodra we thuis zijn en de deur dicht is, wij zo open mogelijk zijn.

Jamilla: Ik had in het begin ook best moeite met naakt zijn, maar ik deed het wel. Ik begrijp het dysforie-gedeelte. Maar als je nu nog steeds een T-shirt zou dragen, zou ik denken dat je je niet bij mij op je gemak voelt.

Jamilla, hoe reageerde jouw omgeving op jullie relatie?

Jamilla: Toen Bappie de eerste keer bij ons over de vloer kwam, liet hij bij mijn moeder niet echt een goede indruk achter. Ik had van tevoren tegen hem gezegd: ‘Wees gewoon jezelf en doe alsof je thuis bent’. Die hint had hij nogal letterlijk genomen: hij ging languit op de bank liggen met zijn hoofd op mijn schoot, zijn voeten op een tafeltje. Mijn moeder kwam binnen en wist niet wat ze zag. Bappie deed ook gelijk fysiek aanhankelijk naar mij toe en daar schrok ze duidelijk van. Maar vooral was ze in de war over of Bappie nou een man of een vrouw was. Toen we alleen waren kreeg ik honderd vragen naar mijn hoofd: ‘Hebben jullie echt een relatie?’, ‘Ik dacht dat je op andere types viel’ en ‘Ben je dan lesbisch?’. Ook vroeg ze zich hardop af hoe ze dit aan de familie moest vertellen en wat anderen er wel van zouden denken.

Vragen die je jezelf nooit gesteld had?

Jamilla: Nou, ik zat er al heel lang mee of ik soms op mannen én vrouwen viel. Voordat ik Bappie leerde kennen, had ik al eens gevoelens gehad voor een vrouw. Daar heb ik lang mee gestruggeld, en dat nooit aan mijn moeder verteld. Inmiddels is het voor mij geen issue meer en weet ik gewoon: gender maakt voor mij niets uit. Ik vind de persoonlijkheid belangrijk en dat ik me echt op m’n gemak kan voelen bij iemand.

Mijn moeder is trouwens helemaal bijgetrokken: ze is totaal gek op Bappie.

Bappie, hoe zagen jouw vorige relaties eruit?

Bappie: Ik was zo bezig met het uitzoeken van wie ik was, dat ik geen aandacht had voor relaties. Mijn focus was op mijn genderidentiteit. Ik wilde er vooral voor zorgen stabiel te worden. Nu weet ik wie ik ben, en kan ik er zijn binnen een relatie. Als iemand nu zou zeggen: ‘Ik wil je niet daten, want je bent trans’, dan is mijn antwoord: ‘Dat klinkt als jouw probleem’, en kan ik weer verder met mijn leven.

Wat zijn de grootste vooroordelen over trans-zijn waar jullie mee geconfronteerd worden?

Jamilla: Dat we een problematisch seksleven hebben. Het verbaast me altijd dat mensen zomaar aan me vragen: ‘Oh, maar hoe doe je het dan?’.

Bappie: In het openbaar, dus op basis van ons uiterlijk, worden we eigenlijk niet geconfronteerd met vooroordelen, omdat we ogen als een cisheterokoppel. Mensen zien niet dat ik trans ben. Ik zeg het dus meestal zo hardop mogelijk. En dan praat ik er vervolgens heel open over. Zoals ik al zei, dat hele ‘transdrama’ zit er bij mij niet in. Ik denk daarom dat wij een makkelijk bruggetje vormen voor niet-transpersonen die interesse hebben in de queerwereld.

Jamilla: We zijn open naar elkaar, en dat uit zich waarschijnlijk ook naar de buitenwereld. Ik voel ook geen schaamte over mijn seksualiteit. En ik vind dat genderidentiteit en seksualiteit bespreekbaar moeten zijn.

Overal en altijd?

Jamilla: Op mijn werk ben ik er wel voorzichtig mee. Daar kwam trans-zijn een keer toevallig ter sprake. Een collega vertelde over een buurmeisje dat een jongetje werd. Er kwam allerlei commentaar naar boven. Ik wilde niet neutraal blijven en zei dat mijn vriend trans is. Er viel een stilte, en daarna barstten de vragen los. Over ‘of het niet zwaar voor mij is’, en over mijn seksuele identiteit. Iemand vroeg ook of Bappie ‘al geopereerd’ was. Ik antwoordde van niet, en zag nog meer vraagtekens oppoppen. ‘Maar je hebt toch bepaalde behoeftes?’. Ik zei ‘Hoe bedoel je? Ik kom niets te kort.’

Bappie: We vinden het leuk om mensen aan het denken te zetten. Ik ben daar behoorlijk direct in. Ik verkondig bijvoorbeeld dat ik een ex-lesbienne ben. Laatst op een feestje gingen mensen vragen stellen. We deden gewoon een vraag terug: ‘Hoe zou jij het vinden als je vriend morgen zegt: “Ik heb besloten om vrouw te worden”. Blijf je dan nog bij hem?’. Anders blijf je alleen maar vragen ontvangen en word je heel moe. Soms moet je de bal terugkaatsen!

Bappie vertelt openhartig hoe hij omgaat met zijn post-operatieve borstkas, in de podcastaflevering ‘Borsten in Transitie’: TETTALK