Zo werd mijn achttiende verjaardag het begin van een nieuw leven

Tekst Meike van der Lippe, zoals verteld door Isaac Loup

‘Op de ochtend van mijn verjaardag heb ik al mijn kleding – dat is niet zo veel – in een tas gestopt en mee naar school genomen. Mijn boeken en wat spullen had ik al eerder in mijn kluisje op school gelegd. Ik ben gewoon naar het eerste lesuur gegaan zoals anders. Het was een heel volle schooldag. Daarna ging ik met een paar vrienden naar de kapper. Ik liet mijn knot afknippen. Aan het eind van de dag ging ik met een vriendin mee naar huis en heb ik alles op social media gepost en een brief, nou ja een heel lange app, naar mijn ouders gestuurd.’

Isaac vertelt het me zonder blikken of blozen. De laatste keer dat ik hem sprak zat hij gebogen onder zijn hoodie. Nu laat zijn onbedekte hoofd, bruine krullen, het en profil van een jonge Griek zien, zoals je dat kent van klassieke sculpturen. Zijn achttiende verjaardag ligt nog maar net achter hem. Het zijn hectische dagen geweest. Van logeeradres naar logeeradres, de eerste havo-examenweek en gesprekken met de school en hulpverleners.

Isaac doet verslag van zijn coming out als trans man naar zijn ouders en ook publiekelijk, op social media. Op school wist iedereen – zijn vrienden en alle leraren – al twee jaar dat hij een jongen is. Daar gebruikten ze zijn nieuwe naam Isaac vanaf de dag dat hij zijn mentor vertelde dat zijn bij de geboorte toegewezen geslacht niet het juiste was. Ook nam de school hem in bescherming, met de afspraak om naar zijn ouders toe alleen zijn ‘dead name’ te gebruiken. Op social media had Isaac nog accounts waar iedereen hem kende als meisje. Thuis was zijn transgenderidentiteit helemaal niet bespreekbaar.

Lang had hij uitgekeken naar de dag dat hij meerderjarig zou zijn en geen toestemming meer nodig had van zijn ouders bij allerlei zaken. Hij hield het ternauwernood uit in zijn gezinssituatie en was steevast van plan zodra het kon zijn eigen pad te kiezen.

‘Ik was heel erg aan het trillen toen ik op de verzendknop drukte, maar ik kan niet precies zeggen wat voor gevoel ik erbij had. Mijn mentor had me geadviseerd na het verzenden uit te loggen en de hele week niet meer in te loggen. Dat heb ik gedaan. Zo heb ik de examens op één na allemaal kunnen doen. Wel twee onvoldoendes gehaald, maar die kan ik nog herkansen.’

Wat heb je aan je ouders geschreven?

‘In de brief heb ik alles heel duidelijk uitgelegd. Over hoe ik me voel, dat ik transgender ben, dat ik niet geloof in God. Mijn ouders hebben als ik mijn mening gaf vaak tegen me gezegd “Je wordt beïnvloed door je vrienden.”, dus ik heb geprobeerd heel duidelijk op te schrijven wie ik ben, hoe ik denk, hoe ik me voel, hoe ik in elkaar zit. Zodat ze niet kunnen gaan redeneren dat mijn gedrag voortkomt uit een behoefte om erbij te horen of zoiets. Ik zag het niet als een afscheidsbrief. Meer zo van ‘Zo zit het, ik wil gewoon geen contact meer’.’

Eerder had Isaac me verteld over hoe hij ontdekte dat hij transgender was: ‘Toen ik elf was werd het me duidelijk. Ik kan me nog herinneren dat ik op mijn bed zat en een nieuwsbericht las dat ging over lhbti+-zijn. Transgender-zijn werd daarin omschreven. Toen realiseerde ik het me ineens. Ik was dus geen research aan het doen ofzo, ik las dit spontaan en het klopte gewoon volledig in mijn hoofd.’ Thuis kon hij deze realisatie niet bespreken. Zijn moeder was vier jaar eerder plotseling overleden door niet ontdekte erfelijke hartproblemen. Hij woonde sindsdien met zijn vader en jongere broertje en een paar jaar later met stiefmoeder en halfbroertje erbij.

Over de afwijzende houding van zijn vader en stiefmoeder zegt Isaac: ‘Mijn hele familie is gelovig. Ik ben ook religieus opgevoed, maar ik heb nooit in God geloofd. In mijn hoofd klopt het niet, ik snap niet wat het punt is van de hemel en hel. Ik geloof in de wetenschap. Mijn familieleden gebruiken hun geloof als reden om extreem homofobisch en transfobisch te zijn. Ze hebben weleens tegen me gezegd dat ‘transgenders’ de doodstraf verdienen. Mijn ouders hebben ooit,toen ik dertien was, mijn telefoon afgepakt en gecontroleerd, en lazen daarin berichten over mijn gevoelens en een bericht naar een vriendin waarin stond dat ik trans man ben. Ze hebben toen mijn telefoon kapotgeslagen en de hele avond naar me geschreeuwd.’ Even later reflecteert Isaac helder en ingetogen: ‘Ik heb nooit gestruggeld met mijn identiteit, wel met het gebrek aan liefde.’

Toen ik hem in de aanloop naar zijn achttiende verjaardag sprak deelde hij me mee dat hij zijn situatie mentaal niet meer volhield. Hij voelde zich onveilig thuis en heel eenzaam ‘omdat ik weet dat ik mijn hele familie ga kwijtraken als ik uit de kast kom’. Op de vraag wat het leiden van een dubbelleven met hem deed, antwoorde Isaac ongecompliceerd: ‘Ik heb ADHD en autisme, daardoor is mijn hoofd bezig met van alles en vergeet ik een beetje dat mijn ouders me als een ander persoon zien, wat wel chill is. Ik draag altijd truien en joggingbroeken en mijn haar in een knot. Ik kleed me dus niet om als ik naar school, of weer naar huis ga. Mijn dagen zien er altijd min of meer hetzelfde uit: ik word wakker, ik ontbijt met muziek op, meestal ga ik rond 08.00 uur de deur uit (ook al start ik later). Ik probeer zo weinig mogelijk thuis te zijn, ik ben meestal om 16.35 uit van school maar als ik eerder uit ben, dan chill ik met vrienden of ik ga naar de openbare bibliotheek om huiswerk te maken. Daarna ga ik naar huis om te eten, en vervolgens zit ik op mijn kamer Youtube te kijken of te Netflixen tot bedtijd’.

Op mijn vraag hoe hij de eenzaamheid verdroeg, kwam een minder luchtig antwoord: ‘Studeren, dat is een van mijn coping mechanisms. Ik heb best hoge cijfers gehaald omdat ik leren voor examens als afleiding gebruikte. Maar helaas gebruik ik ook bijna dagelijks drugs om me geliefd te voelen, en ik heb nu al vier jaar een verslaving. Vooral opiaten en drank ook. Oxivadon en morfine en dat soort dingen, in pilvorm. Mijn vader en mijn tante krijgen allebei opiaten voorgeschreven voor rugklachten, maar zij vinden dat niet heel fijn om te nemen. Zo kom ik eraan. Het is anders ook niet zo moeilijk om aan mijn drugs te komen, ze zijn alleen echt super duur (één stript kost veertig euro). Ik crash meteen na school. Het lukt nog wel met huiswerk, ik ben alleen minder scherp. Vier van mijn vrienden weten van mijn verslaving en zij proberen me er ook vanaf te helpen. Niemand van hen gebruikt.’

Nu Isaacs leefsituatie drastisch is veranderd, lijkt er ook een punt te zijn bereikt waarop stoppen met drugs een optie wordt: ‘Ik heb erover gepraat met mijn mentor en de zorgcoördinator op school. Mijn mentor stimuleert me om naar een kliniek te gaan. Mijn vrienden hebben m’n ID en middelen van me afgepakt. Nu kan ik er dus niet bij en ben ik een paar dagen clean. Sinds mijn verjaardag heb ik juist wel sterk de neiging om pillen te gebruiken. Ik heb meer drank gebruikt, dat is makkelijker om aan te komen. Het is niet handig, ook met examen enzo, maar ik denk dat ik er wel beter door functioneer’.

Heb je nog iets van je ouders vernomen sinds je uit huis bent? Voel je je veilig?

De week van mijn verjaardag werd mijn simkaart ineens geblokkeerd, en ik kon ‘m zelf niet deblokkeren. Ik werd uitgelogd op mijn WhatsApp, omdat iemand anders erop wilde inloggen: mijn vader dus. Ik had me in de voorbereiding op mijn vertrek toegang tot zijn iCloud verschaft. Daarin zag ik nu screenshots van mijn e-mails verschijnen. Hij was bezig me te stalken, kon ook inloggen op mijn OV-chipkaart, en kon dus zien waar ik naartoe ging. Maar hij heeft er niets mee gedaan. Daar ben ik ook niet echt bang voor, ik heb alleen geen zin in gedoe. Als hij de school zou binnenlopen, dan wordt hij naar buiten gestuurd en als hij dan niet meewerkt dan wordt de politie gebeld. Maar mijn vader zal me niet willen ontvoeren ofzo. Hij heeft een groot ego, wil graag door zijn familie als de perfecte broer, zoon, neef gezien worden. Ik denk dat als hij mij iets zou aandoen, er dan veel haat vanuit de familie over hem heen komt. Hij vindt zijn imago denk ik belangrijker, dan dat hij echt om mij geeft.’

Heb je het gevoel dat er een vangnet voor je is?

‘Mijn school is mijn veilige plek. Elke week heb ik een gesprek met de zorgcoördinator daar. Via de zorgcoördinator heb ik een eerste gesprek gehad met een ouder-kind adviseur die zal me weer in contact gaan brengen met het buurtteam. Zij beheren een wachtlijst voor huisvesting voor jongeren in situaties zoals ik, in de zin van niet meer thuis kunnen wonen door problemen daar. Ik kan totaal niet inschatten hoe lang het gaat duren om een eigen plek te vinden. Gelukkig kan ik bij de vriendin bij wie ik nu logeer wat langer blijven en daarna heb ik ook nog wel een backup.

In breder perspectief gezien ontbreekt er volgens mij opvang voor lhbti+-personen in soortgelijke situaties als die van mij. We hebben sowieso een groot woningprobleem in Nederland, waardoor scholieren en studenten heel erg moeilijk aan een woning kunnen komen. Na 5 havo wil ik nog twee jaar vwo doen en dan wil ik waarschijnlijk een dubbele bachelor wiskunde en natuurkunde volgen. Mijn woonprobleem moet op de een of andere manier opgelost worden. Daarnaast moet de transgenderzorg denk ik ook verbeterd worden. Die wachtlijsten zijn echt te lang, en dat kan gevolgen hebben voor het mentale welzijn.’

Zou je een medische transitie willen ondergaan?

‘Ja dat wil ik heel graag, dus ik ga me inschrijven bij de genderpoli hier in Amsterdam, ook al wil ik het medische traject misschien wel in België of Duitsland gaan doen vanwege de lange wachttijden in Nederland. Ik heb ook gehoord van mensen die ik online sprak, over psychologen die besluiten of je trans genoeg bent. En verhalen van mensen die een slechte thuissituatie hebben gekend en daardoor misschien een mentale ziekte hebben ontwikkeld. Zij zouden minder snel toestemming krijgen voor hormoontherapie, puur omdat de psychologen denken dat ze een beetje de weg kwijt zijn. Ik denk dat de kans best groot is dat dat bij mij ook gaat gebeuren, en dat zou heel naar zijn.’

Wat maakt dat je jouw verhaal hier wilt delen?

‘Ik wil mijn verhaal vertellen om jongeren met een soortgelijke achtergrond herkenning te kunnen geven. Als het gaat om de situatie dat je familie je niet accepteert zoals je bent, dan zou ik willen zeggen dat je niet moet luisteren naar je famlie. Ik weet wel dat best wat mensen die queer zijn wel luisteren naar hun familie, omdat ze niet alleen willen zijn. Eigenlijk is dat manipulatie door de familie, ik denk dat dat vaak gebeurt. Maar goed, ik ben er slecht in om anderen te adviseren.

Ik probeer simpel over de dingen te denken, niet te gecompliceerd, ik denk dat dat mij het meest heeft geholpen de afgelopen jaren.’

(Isaac Loup is een fictieve naam, gekozen door de betreffende persoon zelf)